A grubu Streptekok bakterisi (Strep -A) boğaz ve bademcikler üzerinde iltihaplanma yapabilen bir mikroptur. Çok bulaşıcıdır, insanlar arasında solunum damlacıkları veya doğrudan temas ile geçer. Nadiren yiyecek güvenliğine dikkat edilmediği koşullarda yiyecek ile de bulaşabilir. Enfeksiyon son zamanlarda bütün dünyada ve ülkemizde sık ve ağır bir tablo ile kendini göstermektedir.
Daha sıklıkla 5-15 yaş arası görülür, üç yaşın altı ve erişkinlerde görülmesi nadirdir. Okul çağında çocuğu olanlar veya görevi gereği çocuklara yakın olan erişkinler de hastalığı geçirebilir. Mikrobu aldıktan 2-5 gün sonra belirtiler ortaya çıkar. Strep-A bakterisi burunda ve boğazda yerleşir, konuşma, öksürme, hapşırma sırasında oluşan taneciklerle saçılır. Saçılan tanecikleri soluyanlar, düştüğü yüzeye dokunanlar, hastanın bardak veya tabağını kullananlar mikrobu alırlar.
Hastalığın belirtileri:
· Boğaz ağrısı ve yanması, yutma güçlüğü, ateş
· Şiş, kırmızı, üzeri beyaz iltihap noktaları olan bademcik
· Damak üzerinde kırmızı noktalar
· Boyundaki lenf düğümlerinin şişmesi
· Baş, karın ağrısı, kusma
Ciltte yaygın kırmızı döküntü eklenirse o zaman hastalık “kızıl” olarak adlandırılır.
Tanı:
Boğazdan alınan sürüntü ile yapılan hızlı test pozitif ise hastaya antibiyotik başlanır. Testin negatif olmasına rağmen klinik şüphe kuvvetli ise boğaz kültürü yapılır. Bazı laboratuvarlar hızlı test yapılan hastanın örneğini kültür için de saklar. Nadir de olsa hızlı testi negatif olan hastalarda boğaz kültürü pozitif çıkabilir.
Tedavi:
Strep-A enfeksiyonu antibiyotiklerle tedavi edilir. Antibiyotik hastalık süresini ve belirtileri azaltır, başkalarına mikrop saçılmasını ve romatizmal ateş gelişmesini engeller. Antibiyotik tedavisi hekimin önerdiği sürede devam edilmeli erken bırakılmamalıdır. Okula antibiyotik süresi hekim tarafından uygun bulunduğu zaman dönülür.
Hastalığın Komplikasyonları:
Nadiren mikrop vücudun başka noktalarına atlayarak, boyun apsesi, lenf düğümü şişmesi, sinüzit, kulak enfeksiyonu, glomerülonefrit (böbrek hastalığı), romatizmal ateşe neden olabilir.
Romatizmal ateş, strep -A, enfeksiyonu veya kızıl zamanında tedavi edilmediğinde ortaya çıkan, eklemleri, kalbi, beyini tutan iltihabi bir tepkidir. Strep-A enfeksiyonunun erken döneminde gelişen bağışıklık sistemi cevabı olduğu düşünülmektedir. Bağışıklık sistemi hata yaparak sağlıklı organlara saldırmakta ve iltihaba neden olmaktadır. Belirtiler enfeksiyon geçirdikten 1-5 hafta sonra kendini gösterir. Eklem şişliği, ağrısı, göğüs ağrısı, nefes darlığı, kalp çarpıntısı, yorgunluk, istemsiz vücut hareketleri gibi belirtileri vardır. Hızla tedavi edilmezse, kalp romatizması gelişir. Kalp kapaklarında zafiyet oluşur ve kalp cerrahisi gerekebilir.