Çocuklarda solunum yolu enfeksiyonu küresel bir halk sağlığı sorunudur. Her yıl başta zatürre olmak üzere, 40 milyon çocuk solunum enfeksiyonu olgusu ve 650 bin can kaybı bildirilmektedir. Çocukluk dönemi alt solunum yolu enfeksiyonlarının akciğer üzerinde kalıcı etkileri birçok bilimsel çalışmaya konu olmuştur. Yeni yayınlanan bir araştırma, kayıt sisteminin başladığı günden Mayıs 2022’ye kadar, solunum yolu enfeksiyonlarının uzun dönem etkilerini inceleyen bütün çalışmaları değerlendirmiştir. Toplam 23.276 kişiyi kapsayan araştırmaların ortak sonucu, erken çocukluk yıllarında geçirilen alt solunum yolu enfeksiyonlarının daha sonraki yıllardaki solunum testi bozukluğu ile ilişkili olduğu doğrultusundadır. Başka bir deyişle, alt solunum enfeksiyonları akciğerde uzun süre devam edebilecek işlev bozukluğuna neden olabilir.
Çocuklarda solunum sistemi enfeksiyonları sık ve yaygındır
Hava solumak için kullandığımız ağzımızı, burnumuzu, mikroplar vücudumuza girmek için de kullanırlar. Henüz bağışıklık sistemi bakteri ve virüslerle savaşmaya çok hazır olmayan çocuklarda solunum yolu enfeksiyonu kolay gelişir.
İnfluenza (grip)
Virüs ile oluşan bir enfeksiyondur. 5-7 gün süren ateş, yorgunluk, öksürük, kas ağrısı, burun akıntısı belirtileri ile kendini gösterir. Uzun sürdüğünde zatürre ve bakteri enfeksiyonları gelişebilir. Küçük çocuklarda ateş ve sindirim sistemi belirtileri görülebildiği gibi, ağır bir klinik tablo veya ölüm ile bile neticelenebilir. Oseltamivir hastalığın şiddetini ve süresini azaltabilir, aşı hastalığa yakalanmayı veya hastalığı hafif geçirmeyi sağlar.
Soğuk algınlığı
Etkeni virüs olan bir üst solunum yolu enfeksiyonudur. Yılda 6-8 kez geçirilebilir. Belirtileri burun akıntısı, boğaz ağrısı, öksürük, hapşırık, baş ve kas ağrılarıdır. Grip hastalığından daha hafiftir, ikincil zatürre gelişmez. Dinlenmek, bol sıvı almak ile iyileşir. Grip ilaçlarının yararı olmaz.
Krup
Ana nefes borusunun virüs enfeksiyonu ile şişmesi sonucu akciğere hava girmesinin zorlaşır. Solunum ve öksürük sırasında tiz ve köpek havlamasına benzer bir ses duyulur. Dört yaş altındaki çocuklarda daha sık görülür. Solunum yolunu nemlendirecek buhar, iltihap gidericiler, ağır durumlarda kortizon tedavide kullanılır.
Streptekok Anjini
Beta hemolitik streptokok bakterisinin neden olduğu boğaz enfeksiyonudur. Boğaz ağrısı olan her 10 çocuktan üçünde saptanır. Amoksilin ve penisilin grubu antibiyotikler ile tedavi edilir. Tedavi edilmezse kalp, eklem, cilt, sinir sistemini etkileyen romatizmal ateş ve böbrek hastalığı gelişebilir.
Sinuzit
Burun ve gözün arkasında hava barındıran boşlukların iltihaplanmasıdır. Yüzde, burunda, gözde ağrı ve basınç hissi, burunda tıkanıklık, öksürük, burun akıntısı boğaz ağrısı, bulantı, kusma gibi belirtiler gösterebilir. Çocuklarda erişkinden uzun sürebilir. Bakteriyel enfeksiyon saptanırsa antibiyotik ile tedavi edilir. Hastalık inatçı bir seyir gösterirse cerrahi uygulanabilir.
Bronşit
Geniş solunum borularının iltihaplanmasıdır. Üç dört hafta devam edebilir. Burun akıntısı, göğüs ağrısı, ateş, titreme, yorgunluk, hırıltı, boğaz ağrısı gibi belirtileri vardır. Erişkinlerde ve çocuklarda benzer belirtiler vardır. Astım ile karıştırıla bilinir. Antibiyotik ve belirtilerin tedavisi yapılır.
Zatürre
Akciğerin iltihaplanmasıdır. Sık nefes alma, ateş, titreme, öksürük, yorgunluk, göğüs ağrısı belirtileri gösterir. Beş yaşın altındaki çocuk ölümlerinin % 15‘inin nedenidir. Boğaz enfeksiyonu, soğuk algınlığı, sonrasında virüs, bakteri, mantar etkenleri ile gelişir. Antibiyotik tedavisi, bol sıvı alımı ile iyileşir. Çocukluk aşılarının eksiksiz yaptırmak koruyucudur.
The effect of early childhood respiratory infections on lifelong lung function: a systematic review
https://doi.org/10.1016/S2352-4642(23)00030-5